ಲಕ್ಷ್ಮೀಶ ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯದ ಪ್ರಮುಖ ಕವಿಗಳಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರು. 16ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಬದುಕಿದ್ದ ಈ ಕವಿ ತನ್ನ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಕಾವ್ಯ ‘ಜೈಮಿನಿ ಭಾರತ’ ಮೂಲಕ ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯದಲ್ಲಿ ತನ್ನದೇ ಆದ ಛಾಪು ಮೂಡಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಈ ಕವಿ ಲಕ್ಷ್ಮೀಶನ ಜೀವನ ಚರಿತ್ರೆ (kavi lakshmisha jeevana charitre in kannada) ಲೇಖನದಲ್ಲಿ ಲಕ್ಷ್ಮೀಶನ ಜೀವನ, ಕೃತಿಗಳು, ಮತ್ತು ಅವರ ಸಾಹಿತ್ಯದ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯಗಳನ್ನು ವಿವರವಾಗಿ ಪರಿಶೀಲಿಸುತ್ತೇವೆ.
Table of Contents
ಕವಿ ಲಕ್ಷ್ಮೀಶ ಜೀವನ ಚರಿತ್ರೆ | Poet Lakshmisha Information in Kannada
ಲಕ್ಷ್ಮೀಶ ಕವಿ ಪರಿಚಯ | Lakshmisha Kavi Parichaya in Kannada
ಹೆಸರು | ಲಕ್ಷ್ಮೀಶ |
ಹುಟ್ಟಿದ ವರ್ಷ | ಕ್ರಿ.ಶ. 1530 ಅಥವಾ 1550 |
ಹುಟ್ಟಿದ ಸ್ಥಳ | ಚಿಕ್ಕಮಗಳೂರು ಜಿಲ್ಲೆ, ಕಡೂರು ತಾಲ್ಲೂಕು, ದೇವನೂರು |
ತಂದೆ | ಅಣ್ಣಮಾಂಕ |
ಅಂಕಿತನಾಮ | ದೇವಪುರ ಲಕ್ಷ್ಮೀಕಾಂತ |
ಪ್ರಮುಖ ಕೃತಿ | ಜೈಮಿನಿ ಭಾರತ |
ಬಿರುದುಗಳು | ಕರ್ನಾಟಕ ಕವಿ ಚೂತವನ ಚೈತ್ರ, ಉಪಮಾಲೋಲ, ನಾದಲೋಲ |
ಲಕ್ಷ್ಮೀಶನ ಜೀವನ ಮತ್ತು ಹಿನ್ನೆಲೆ
ಲಕ್ಷ್ಮೀಶನ ಮೂಲ ಸ್ಥಳದ ಬಗ್ಗೆ ಇತಿಹಾಸಕಾರರಲ್ಲಿ ಸ್ಪಷ್ಟತೆ ಇಲ್ಲ. ಕೆಲವರು ಅವರು ಚಿಕ್ಕಮಗಳೂರು ಜಿಲ್ಲೆಯ ದೇವನೂರು ಗ್ರಾಮದವರೆಂದು ಹೇಳಿದರೆ, ಇನ್ನು ಕೆಲವರು ಗುಲ್ಬರ್ಗದ ದೇವನೂರಿನವರಾಗಿರಬಹುದು ಎಂದು ಅಭಿಪ್ರಾಯಪಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ. ಲಕ್ಷ್ಮೀಶನ ತಂದೆ ಹೆಸರು ಅಣ್ಣಮಾಂಕ ಮತ್ತು ಅವರ ಕುಟುಂಬದ ದೇವತೆ ಲಕ್ಷ್ಮೀರಮಣ (ವಿಷ್ಣುವಿನ ರೂಪ) ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ದೇವನೂರು ಎಂಬ ಸ್ಥಳವನ್ನು ತಮ್ಮ ಕೃತಿಯಲ್ಲಿ ಅವರು “ಸುರಪುರ” ಅಥವಾ “ಗಿರ್ವಾಣಪುರ” ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿದ್ದಾರೆ.
ಲಕ್ಷ್ಮೀಶ ಬ್ರಾಹ್ಮಣ ಸಮುದಾಯಕ್ಕೆ ಸೇರಿದವರಾಗಿದ್ದು, ಶ್ರೀವೈಷ್ಣವ ಅಥವಾ ಸ್ಮಾರ್ತ ಪರಂಪರೆಯ ಅನುಯಾಯಿಯಾಗಿರಬಹುದೆಂದು ತಜ್ಞರು ಊಹಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಅವರ ಕಾವ್ಯದ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಶಿವ, ಪಾರ್ವತಿ ಮತ್ತು ಗಣಪತಿಯನ್ನು ಪ್ರಾರ್ಥಿಸಿರುವುದರಿಂದ, ಅವರು ವಿಭಿನ್ನ ಧಾರ್ಮಿಕ ನಿಲುವುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರು ಎಂಬುದು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗುತ್ತದೆ.
ಅವರ ಕಾಲಾವಧಿಯ ಕುರಿತು ಹಲವು ವಾದಗಳಿದ್ದು, ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ 16ನೇ ಶತಮಾನ (ಸುಮಾರು ಕ್ರಿ.ಶ. 1550) ಅಥವಾ 17ನೇ ಶತಮಾನಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದವರಾಗಿರಬಹುದು ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗಿದೆ. ಜೈಮಿನಿ ಭಾರತ ಕೃತಿಯು 15ನೇ ಶತಮಾನದ ಚೆನ್ನಬಸವ ಪುರಾಣ ಮತ್ತು ಇತರ ಕೃತಿಗಳೊಂದಿಗೆ ಹೋಲಿಕೆ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. ಇದರಿಂದಾಗಿ ಅವರು 16ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಬದುಕಿದ್ದರೆಂಬ ವಾದಕ್ಕೆ ಹೆಚ್ಚು ಬೆಂಬಲ ದೊರಕಿದೆ.
ಪ್ರಮುಖ ಕೃತಿ
ಜೈಮಿನಿ ಭಾರತ
ಜೈಮಿನಿ ಭಾರತ ಲಕ್ಷ್ಮೀಶನ ಅತಿ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಕೃತಿಯಾಗಿದೆ. ಇದು ಹಿಂದೂ ಮಹಾಕಾವ್ಯ ಮಹಾಭಾರತದ ಒಂದು ಭಾಗವನ್ನು ಆಧರಿಸಿದೆ. ಈ ಕೃತಿ ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಕುರುಕ್ಷೇತ್ರ ಯುದ್ಧದ ನಂತರ ಪಾಂಡವರು ನಡೆಸಿದ ಅಶ್ವಮೇಧ ಯಾಗವನ್ನು ಕಥಾವಸ್ತುವಾಗಿ ಹೊಂದಿದೆ. ಸಂಸ್ಕೃತದಲ್ಲಿ ಋಷಿ ಜೈಮಿನಿ ಬರೆದ ಜೈಮಿನಿ ಭಾರತವನ್ನು ಕನ್ನಡಕ್ಕೆ ಅನುವಾದಿಸುವ ಮೂಲಕ ಲಕ್ಷ್ಮೀಶನು ಅದ್ಭುತ ಸಾಹಿತ್ಯ ಸೃಷ್ಟಿ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ.
ಈ ಕೃತಿ ವಾರ್ಧಕ ಷಟ್ಪದಿ (ಆರು ಸಾಲುಗಳ ಪದ್ಯ) ಛಂದಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಬರೆಯಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಇದು ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯದಲ್ಲಿ ಅಪರೂಪವಾದ ಛಂದಸ್ಸಾಗಿದೆ. ಈ ಛಂದಸ್ಸು ಉಪಮೆ, ರೂಪಕ, ಅಲಂಕಾರಗಳಿಗೆ ಸೂಕ್ತವಾಗಿದೆ.
ಜೈಮಿನಿ ಭಾರತವು ಕಥೆಗಳ ಗುಚ್ಛವಾಗಿದೆ. ಮುಖ್ಯ ಕಥೆಯೊಂದಿಗೆ ಹಲವು ಉಪಕಥೆಗಳು (ಉಪಾಖ್ಯಾನಗಳು) ಒಳಗೊಂಡಿವೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ: ಚಂದ್ರಹಾಸನ ಕಥೆ, ಸೀತಾವನವಾಸ ಪ್ರಸಂಗ, ಸುಧನ್ವನ ಕಾಳಗ ಮುಂತಾದವು. ಈ ಕಥೆಗಳು ಓದುಗರನ್ನು ಮಂತ್ರಮುಗ್ಧಗೊಳಿಸುತ್ತವೆ.
ಸಾಹಿತ್ಯ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯಗಳು
ಲಕ್ಷ್ಮೀಶನು ಉಪಮೆಗಳ ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿ ನಿಪುಣರಾಗಿದ್ದು, ಅವರಿಗೆ “ಉಪಮಾಲೋಲ” ಎಂಬ ಬಿರುದು ದೊರೆತಿದೆ. ಅವರ ಬರವಣಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಸಂಗೀತೀಯ ಲಯವಿದೆ. ಇದರಿಂದಲೇ ಅವರಿಗೆ “ನಾದಲೋಲ” ಎಂಬ ಬಿರುದು ಕೂಡ ಲಭಿಸಿದೆ. ಹಾಸ್ಯ ಮತ್ತು ಶೃಂಗಾರವನ್ನು ಸಮರ್ಪಕವಾಗಿ ಬಳಸಿಕೊಂಡು, ಓದುಗರ ಮನಸ್ಸನ್ನು ಆಕರ್ಷಿಸುವಲ್ಲಿ ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿದ್ದಾರೆ.
ಲಕ್ಷ್ಮೀಶನು ತಮ್ಮ ಜೈಮಿನಿ ಭಾರತ ಮೂಲಕ ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯದಲ್ಲಿ ವಿಶಿಷ್ಟ ಸ್ಥಾನ ಪಡೆದಿದ್ದಾರೆ. ಅವರ ಕಾವ್ಯವು ಪಂಪನ ಅದಿಕವಿ, ಕುಮಾರವ್ಯಾಸನ ಕರ್ನಾಟಕ ಭಾರತ ಮುಂತಾದ ಮಹಾಕಾವ್ಯಗಳೊಂದಿಗೆ ಹೋಲಿಕೆಯ ಮಟ್ಟಕ್ಕೆ ತಲುಪಿದೆ. ಆದರೆ ಅವರು ತಮ್ಮದೇ ಆದ ವಿಭಿನ್ನ ಶೈಲಿಯನ್ನು ರೂಪಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದರು.
ಅವರ ಕಾವ್ಯದಲ್ಲಿ ಹಾಸ್ಯ ಮತ್ತು ಶೃಂಗಾರವನ್ನು ಸಮರ್ಥವಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗಿದೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಮಹಿಳೆಯರ ಸೌಂದರ್ಯದ ವರ್ಣನೆಗಳು ಅತ್ಯಂತ ಸೂಕ್ಷ್ಮವಾಗಿವೆ. ಅವರ ಕಾವ್ಯ ಕೃಷ್ಣಭಕ್ತಿಯಿಂದ ತುಂಬಿದೆ. ಪಾಂಡವರ ಗರ್ವಭಂಗ ಮತ್ತು ಕೃಷ್ಣನ ಮಹಿಮೆಯನ್ನು ವಿವರಿಸುವಲ್ಲಿ ಅವರು ವಿಶೇಷ ಗಮನ ಹರಿಸಿದ್ದಾರೆ.
ಪ್ರಕೃತಿಯ ಚಿತ್ರಣವು ಲಕ್ಷ್ಮೀಶನ ಮತ್ತೊಂದು ಮುಖ್ಯ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯವಾಗಿದೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಚಂದ್ರಹಾಸನ ದುಃಖವನ್ನು ಕಾಡಿನ ಪ್ರಾಣಿಗಳು ಮತ್ತು ಸಸ್ಯಗಳು ಸಹ ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ ಎಂಬ ದೃಷ್ಟಿಕೋನವಿದೆ.
ಲಕ್ಷ್ಮೀಶನು ತಮ್ಮ ಕಾಲದ ಭಕ್ತಿಚಳುವಳಿ ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಪರಿಸರದಿಂದ ಪ್ರೇರಿತರಾಗಿದ್ದರು. ಅವರ ಕಾವ್ಯದ ಕೆಲವು ಭಾಗಗಳು ಜನಪ್ರಿಯ ಗಮಕ ಪರಂಪರೆಯಲ್ಲಿ ಪಠಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದ್ದವು. ಇದರಿಂದಾಗಿ ಅಕ್ಷರಜ್ಞಾನವಿಲ್ಲದ ಜನರೂ ಈ ಕೃತಿಯನ್ನು ಆನಂದಿಸುತ್ತಿದ್ದರು.
ಬಿರುದುಗಳು
ಲಕ್ಷ್ಮೀಶನಿಗೆ “ಕರ್ನಾಟಕ ಕವಿ ಚೂತವನ ಚೈತ್ರ,” “ಉಪಮಾಲೋಲ,” ಮತ್ತು “ನಾದಲೋಲ” ಎಂಬ ಮೂರು ಪ್ರಮುಖ ಬಿರುದುಗಳು ದೊರೆತಿವೆ. ಈ ಬಿರುದುಗಳನ್ನು ಅವರ ಸಮಕಾಲೀನರು ಮತ್ತು ನಂತರದ ಪಂಡಿತರು ನೀಡಿರುವ ಸಾಧ್ಯತೆ ಇದೆ. ಜೈಮಿನಿ ಭಾರತ ಕೃತಿಯು ಜನಪ್ರಿಯಗೊಂಡ ನಂತರ, ಸಾಹಿತ್ಯ ವಿದ್ವಾಂಸರು ಮತ್ತು ಗಮಕ ಪರಂಪರೆಯ ಪಂಡಿತರು ಅವರ ಪ್ರತಿಭೆಯನ್ನು ಗುರುತಿಸಿ ಈ ಬಿರುದುಗಳನ್ನು ಪ್ರದಾನ ಮಾಡಿದರೆಂಬ ಅಭಿಪ್ರಾಯವಿದೆ
ಕರ್ನಾಟಕ ಕವಿ ಚೂತವನ ಚೈತ್ರ ಎಂಬ ಬಿರುದು ಲಕ್ಷ್ಮೀಶನ ಕಾವ್ಯದ ಸೌಂದರ್ಯ ಮತ್ತು ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯಕ್ಕೆ ಅವರ ನೀಡಿದ ಅಮೂಲ್ಯ ಕೊಡುಗೆಯನ್ನು ಗುರುತಿಸಲು ನೀಡಲಾಗಿದೆ. “ಚೈತ್ರ” ಎಂಬುದು ವಸಂತ ಋತುವಿನ ಸಂಕೇತ, ಇದು ಹೊಸತನ, ಶ್ರುಂಗಾರ, ಮತ್ತು ಪ್ರಕೃತಿಯ ಸೌಂದರ್ಯದ ಪ್ರತೀಕವಾಗಿದೆ. ಲಕ್ಷ್ಮೀಶನ ಕಾವ್ಯವೂ ಇದೇ ರೀತಿಯ ಹೊಸತನವನ್ನು ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯದಲ್ಲಿ ತಂದಿದ್ದು, ಈ ಬಿರುದನ್ನು ಅವರು ಸಂಪಾದಿಸಿದ್ದಾರೆ.
ಲಕ್ಷ್ಮೀಶನು ಉಪಮೆಗಳ ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಂತ ನಿಪುಣರಾಗಿದ್ದರು. ಅವರ ಕಾವ್ಯದಲ್ಲಿ ಉಪಮೆಗಳನ್ನು ಬಳಸುವ ಶೈಲಿ ಓದುಗರ ಮನಸ್ಸನ್ನು ಆಕರ್ಷಿಸುತ್ತಿತ್ತು. ಈ ಕಾರಣದಿಂದಲೇ ಅವರಿಗೆ “ಉಪಮಾಲೋಲ” ಎಂಬ ಬಿರುದು ದೊರೆತಿದೆ.
ಅವರ ಕಾವ್ಯದಲ್ಲಿ ಸಂಗೀತೀಯ ಲಯವಿದೆ ಮತ್ತು ಈ ಲಯಬದ್ಧತೆಯು “ನಾದಲೋಲ” (ಸಂಗೀತ ಪ್ರಿಯ) ಎಂಬ ಬಿರುದನ್ನು ಅವರಿಗೆ ತಂದುಕೊಡಿತು.
ಲಕ್ಷ್ಮೀಶನು ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯಕ್ಕೆ ನೀಡಿದ ಕೊಡುಗೆ ಅಮೂಲ್ಯವಾಗಿದೆ. ಜೈಮಿನಿ ಭಾರತ ಮಾತ್ರವೇ ಅಲ್ಲ, ಅವರ ಬರವಣಿಗೆಯ ಶೈಲಿ, ಭಾಷಾ ನಿಪುಣತೆ ಮತ್ತು ಕಥಾ ನಿರೂಪಣೆ ಅವರ ಪ್ರತಿಭೆಯನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತದೆ. ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ ಲೋಕದಲ್ಲಿ ಅವರು ಸದಾ ಸ್ಮರಣೀಯರಾಗಿದ್ದಾರೆ.
ಇದನ್ನೂ ಓದಿ:
- ಕುಮಾರವ್ಯಾಸ ಕವಿ ಪರಿಚಯ | Kumaravyasa Information in Kannada
- ಪಂಪ ಕವಿ ಪರಿಚಯ | Pampa Information in Kannada
ಲಕ್ಷ್ಮೀಶನ ಜೀವನ ಮತ್ತು ಸಾಹಿತ್ಯದ ಬಗ್ಗೆ ಈ ಲೇಖನದಲ್ಲಿ ನೀಡಿದ ಮಾಹಿತಿಯಿಂದ (information about lakshmisha in kannada) ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯದ ಈ ಮಹಾನ್ ಕವಿಯ ಬಗ್ಗೆ ನೀವು ಹೆಚ್ಚಿನ ತಿಳುವಳಿಕೆಯನ್ನು ಪಡೆದಿದ್ದೀರಿ ಎಂದು ನಾವು ನಂಬುತ್ತೇವೆ. ನಮ್ಮ ಈ ಸಂಗ್ರಹವನ್ನು ಓದಿ ನಿಮಗೆ ಇಷ್ಟವಾಯಿತು ಎಂಬುದಾಗಿ ಆಶಿಸುತ್ತೇವೆ. ದಯವಿಟ್ಟು ಈ ಲೇಖನವನ್ನು ಇತರರೊಂದಿಗೆ ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳಿ ಮತ್ತು ಇನ್ನಷ್ಟು ಮಾಹಿತಿಗಾಗಿ ನಮ್ಮ ಬ್ಲಾಗ್ಗೆ ಮತ್ತೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಿ.
ಈ ಬ್ಲಾಗ್ನಲ್ಲಿರುವ ಎಲ್ಲಾ ವಿಷಯವು ಹಕ್ಕುಸ್ವಾಮ್ಯವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ ಮತ್ತು ಲೇಖಕರ ಅನುಮತಿಯಿಲ್ಲದೆ ನಕಲು ಮಾಡುವುದನ್ನು ಅನುಮತಿಸಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ.
All content on this blog is copyrighted and copying is not allowed without permission from the author.